صنعت جهانگردی 10 درصد تولید ناخالص جهانی و 10 درصد اشتغال جهان را به خود اختصاص داده و به همین دلیل رقابت تنگاتنگی بین قدرت‌های بزرگ جهانگردی جهان برای به‌دست آوردن سهم بیشتری از بازار آن وجود دارد.

در این زمینه كشورهایی كه راهبردهای مشخصی برای توسعه جهانگردی دارند، توانسته‌اند با كسب عنوان برترین مقصد سهم بیشتری از درآمدهای جهانگردی را به‌دست آورند.

كشورمان ایران جزء 10 كشور نخست دنیا به لحاظ برخورداری از جاذبه های گردشگری است و كشوری چهار فصل محسوب می شود كه رنگین كمانی از رنگ و شكوه در این سرزمین را می‌شود، دید.

متاسفانه به‌زعم كارشناسان گردشگری؛ هنوز زیرساخت‌ها فراهم نیست و صنعت گردشگری صنعتی لوكس پنداشته شده و هنوز در معرفی گیرایی‌های كشورمان در جهان ضعیف هستیم.

اما گام‌ها برداشته شده و تاكنون 13 اثر تاریخی از كشورمان در فهرست جهانی ثبت شده و چه بسیار دیگری كه هنوز در راه هستند و بایستی با رفع موانع به عنوان میراث بشری در فهرست ثبت آثار جهانی جای گیرند و چه بسیار دیگر كه شاخصند اما هنوز شناخته و شناسانده نشده اند.

گیلان به‌دلیل گیرایی‌های بی‌شمارش در شاخه های متعدد گردشگری كهن و مدرن یكی از قطب‌های گردشگری كشور محسوب می شود و شهرك تاریخی 'ماسوله 'یكی از آن دیگری است كه در مسیر ثبت جهانی است تا فراتر از كشور معرفی شود؛ هرچند كه شهرت رؤیاگونش در گوشه گوشه جهان رسوخ كرده و هر سال در چهار فصل، میهمانانی را میزبان است كه از نقطه نقطه جهان به دیدنش می آیند.

ماسوله در غرب گیلان است و از زمانی كه رهسپار می شوی، بایستی درنگ كنی چراكه در بین ازدحام زیبایی است.

پس از گذر از طبیعتی كه سیلاب واژه ها نیز نمی تواند توصیف گوی بوی شالی، كوچه باغی از درخت‌های سر به فلك كشیده، نرم آهنگ رودخانه ها، ریتم منظم بوته‌های چای و زمینی تا ارتفاعات مه‌اندود پشته پشته درخت‌های سرو قامت و كلبه هایی چوبی در میان آنها باشد، وارد ماسوله می‌شوید.

خانه هایی گلین به رنگ عسل با گلدان‌های شمعدانی معروفش نگاهت را تا ارتفاعاتی سبز و وهم‌انگیز سوق می دهد و گنبدی ساده و سبز با دو مناره دل‌انگیز بنا شده در میان خانه های پلكانی كه اذان سحرگاهش روح را به طرب می آورد، جاذبه ایست از بسیار جاذبه های ماسوله ...

طنین خروش رودخانه تو را فرا گرفته و همچنان در میان باریك راهی سنگی پا به ارتفاع می گذاری و در این میان پس از گذر از تخته سنگی عظیم كه تاریخچه ماسوله بر آن حك شده و خبر از ماندگاری آن از قرن‌های دور می دهد، صنایع دستی گیلان نگاه گردشگران را به خود می خواند.

و كم كم كه بالاتر می روی زنان ماسوله ای گاه بر سنگ فرش و گاه بر چهار پایه ای نشسته و مشغول به بافتن هستند و در كنارشان تابلویی است كه با چیدمانی از عروسك‌های بافتنی ماسوله نقش گرفته و دیگر این عروسك‌های خندان رنگی، شناسه این روستای تاریخی شده و كمتر گردشگری است كه یكی از آنان را در سبد سوغات خود قرار ندهد.

مردمان ماسوله امروز بیش از همیشه جایگاه زادگاه‌شان را درك كرده و صدای بیگانه در نیمه شب ذهنشان را می آشوبد و ورود پدیده ای چون بیل مكانیكی در نظرشان گناهیست نابخشودنی...

'كاملیا رشیدی' كارشناس ارشد برنامه ریزی توریسم در همین زمینه می گوید: میل و رغبت عمومی در جهان برای ایجاد ارتباط میان معماری و گردشگری به سرعت در حال افزایش است و بایستی در آینده به انتظار نمونه های بیشتری از آثار معماری كه در راستای تحقق اهداف صنعت گردشگری طراحی و ساخته می شوند، نشست.

وی معماری ماسوله را كهن و دارای ریشه در تاریخ توصیف می كند و می گوید: از آنجایی كه هنر معماری در كشورهایی كه صاحب تاریخ و فرهنگ باستانی هستند از مهم ترین پایه های تمدن دیرینه آنهاست و سرزمین‌مان ایران نیز با پیشینه و مدنیت چند هزار ساله خود دارای چنین شاهكارهای معماری است.

وی اضافه كرد: شاید این علاقه و توجه سبب تداوم این هنر شده، از تالارها و ایوان‌های ستون دار تخت جمشید تا قصرهای صفوی در اصفهان تا خانه های روستایی، گنبدهایی كه بر چهار قوس بنا شده، صحن چهار ایوانی، حیاط داخلی و حوض آن همه از ویژگی‌های معماری اصیل ایرانی است كه در طول تاریخ معماری ایران پیوسته تداوم خود را حفظ كرده و شهرتش رده های كره خاكی را در نوردیده است. (حال اینكه در معماری مدرن دارای چه جایگاهیست خود مقوله ای جداست.)

اقلیم ماسوله كه به تقریب در 53 كیلومتری رشت واقع شده؛ به گونه ایست كه گاه می توان در لحظه، مه و آفتاب و باران را در آن تجربه كرد.

ارتفاع آن از سطح دریای آزاد یك هزار و 50 ‌متر و اختلاف بین پایین‌ترین و بالاترین نقطه این شهر كوهستانی بیش از 120‌متر است.

آمیزه‌ای از فرهنگ‌های سه‌گانه طالش، ‌تركی و گیلكی از یك‌سو و طبیعت‌های سه‌گانه جنگلی، مرتعی و كوهستانی از سوی دیگر، فرهنگ و تمدن خاصی را به وجود آورده كه نخستین نمایه كالبدی آن، شهرسازی و معماری خاص ماسوله است.

'آتوسا مؤمنی' مدیركل دفتر ثبت آثار و حفظ میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان كرد: یكی از ظرفیت‌های ماسوله پویایی و زندگی است و موانع سد راه برای ثبت جهانی آن خیلی بزرگ نیست .

وی اظهار كرد: شهرك تاریخی ماسوله در اولویت برنامه های ثبت جهانی است و بایستی در جریان رفع موانع مراقب بود تا به پویایی و زندگی اجتماعی مردم این شهرك خللی وارد نشود.

وی تصریح كرد: ثبت جهانی ماسوله در یك پروسه دو ساله انجام خواهد شد و این موضوع مستلزم همكاری و همیاری مدیران استانی است.

مومنی افزود: ماسوله با تمام ظرفیت‌هایی كه دارد، به بلوغی رسیده كه كل بشر می تواند به عنوان یك میراث به آن ببالد و به آن افتخار كند.

'نصرالله مولایی هشجین' دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی عشایری دانشگاه آزاد گیلان نیز گفت: ثبت اثری در مقیاس جهانی در وهله نخست؛ جذب نگاه و توجه مسوولان و سرمایه گذاران همان كشور را در بردارد.

وی افزود: همچنین در صورت ثبت اثر در فهرست جهانی علاوه بر جذب و افزایش گردشگران خارجی نگاه مردمان همان سرزمین را متوجه قدمت و غنای پیشینه خویش می نماید كه نه تنها از فرهنگ و داشته های خویش غافل نشوند، بلكه بدان ببالند و در راستای حفظ آنها تلاش نمایند.

وی ادامه داد: حفظ و زنده ماندن پر قوت و همچنین جذب گردشگر بسیار داخلی و خارجی از نتایج ثبت جهانی ماسوله خواهد بود.

مدیركل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری گیلان نیز معتقد است: گیلان به‌واسطه گیرایی‌های بسیار بایستی در فهرست آثار جهانی بدرخشد و فرزندان این سرزمین بایستی با فرهنگ حفظ و احیای میراث سرزمین خویش پرورش یابند.

'امید عزیزی' افزود: به همین منظور كتاب 'زادگاه من ماسوله ' برای تدریس به دانش آموزان این خطه آماده و مدیران اداره كل آموزش و پرورش پیشنهاد داده شده است.

وی اظهار كرد: در صورت تصویب ، این كتاب در مدارس گیلان تدریس خواهد شد.

شهرك تاریخی ماسوله به عنوان اثر ملی در سال 1354 شمسی به شماره 1090 در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده ؛ و اینك برای ثبت جهانی بیش از هر زمان دیگری گام‌های پرقوت تری برمی دارد.

نخستین دفتر ثبت جهانی میراث كشور پنجشنبه هفته گذشته به مناسبت دهه مبارك فجر انقلاب اسلامی، با حضور آتوسا مؤمنی مدیركل دفتر ثبت آثار و حفظ میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در عمارت كلاه فرنگی رشت گشایش یافت.ك/4

گزارش از: مرضیه ضامن

1881/695/506